Willem Frederik Hermans Volledige Werken

Deel 23 van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans is het vierde en laatste deel met Ongebundeld werk. De bijdragen die in dit deel zijn bijeengebracht verschenen oorspronkelijk tussen maart 1988 (‘De kleurentheoloog’ in NRC Handelsblad) en oktober 1995 (‘Toespraak bij de voltooiing van Multatuli’s Volledige Werken’ in Over Multatuli).

In deze laatste fase van zijn leven publiceerde Hermans onder meer de roman Au pair (1989), de verhalenbundel De laatste roker (1991) en het Boekenweekgeschenk In de mist van het schimmenrijk (1993). Eind 1994 verscheen met Malle Hugo. Vermaningen en beschouwingen nog een laatste verzameling van beschouwende teksten die Hermans verspreid in kranten en tijdschriften had gepubliceerd. Behalve drie teksten die eerder als zelfstandige publicatie waren verschenen – Vincent literator (1990), Slechte kritieken gaan nooit verloren, goede ook niet, sinds kort (1993) en De aardappel van de dood (1993) – bundelde Hermans in Malle Hugo hoofdzakelijk bijdragen aan NRC Handelsblad en Elsevier uit de jaren 1987-1993, toen hij als vaste medewerker aan het genoemde dagblad en tijdschrift was verbonden. Ten tijde van de verschijning van Malle Hugo was de samenwerking met beide partijen inmiddels beëindigd – met NRC Handelsblad in het najaar van 1992, met Elsevier een jaar later. Hierna leverde Hermans alleen nog incidenteel een bijdrage aan periodieken als Vrij Nederland en HP/De Tijd of aan gelegenheidspublicaties.

Zijn laatste optreden in het openbaar was een toespraak bij de voltooiing van de Volledige werken van Multatuli, op 5 maart 1995. Op 27 april 1995 overleed de schrijver in een ziekenhuis in Utrecht op 73-jarige leeftijd aan de gevolgen van longkanker. In oktober verscheen zijn voordracht postuum in het tijdschrift Over Multatuli. Het was Hermans’ laatste geautoriseerde publicatie.

Naast de ongebundeld gebleven artikelen uit 1988-1995 bevat deel 23 ook ingezonden brieven, beeldend werk in de vorm van foto’s en een collage, en het verhaal ‘Het geheim van de poëzie, een gesprek’, dat in 1993 in het fotografietijdschrift Capi verscheen.

Bij de afsluiting van het Hermans-jaar, 1 september van dit jaar, verschijnt ook Deel 24 van de Volledige Werken. Dit slotdeel van de editie bevat de drie nooit herdrukte pulpromans die Hermans kort na de oorlog publiceerde onder het pseudoniem Fjodor Klondyke, aangevuld met drie titels die Hermans in eigen beheer uitgaf en verspreidde onder vrienden en bekenden: Zwarte handel, Beertje Bombazijn en Vaerzen, Belgische en andere. Het deel sluit af met een index op de Volledige Werken en een overkoepelend personen- en titelregister.

Deel 23 van de Volledige Werken van Hermans, uitgegeven door De Bezige Bij in samenwerking met het Willem Frederik Hermans instituut, verscheen half april 2022. De Volledige Werken worden vervaardigd door het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. Editeurs van dit deel zijn Bram Oostveen en Marc van Zoggel.