Willem Frederik Hermans Volledige Werken

Deel 21 van de Volledige Werken is het tweede van vier delen met Ongebundeld werk van Willem Frederik Hermans. De bijdragen die in dit deel zijn bijeengebracht verschenen oorspronkelijk tussen april 1952 (een bespreking van Een slordig mens van Adriaan Morriën voor Het Vrije Volk) en april 1979 (‘Droeve tijding?’, de laatste ‘Bijkaart’-column in Het Parool).

In deze jaren verschenen onder meer Hermans’ grote romans De donkere kamer van Damokles (1958), Nooit meer slapen (1966) en Herinneringen van een engelbewaarder (1971) en de verzamelbundels met polemisch en ander beschouwend werk Mandarijnen op zwavelzuur (1964) en Het sadistische universum (twee delen, 1964 en 1970). Het tijdschrift Podium was een belangrijke afnemer van verspreide publicaties in de vorm van scheppend proza, polemische essays, toneelteksten en aforismen.

In de jaren 1955-1957 schreef Hermans korte cursiefjes voor Het Vrije Volk, in 1967 was hij een half jaar lang columnist voor de Haagse Post. Behalve deze engagementen droeg Hermans tot 1974 verder alleen op los-vaste basis bij aan kranten, tijdschriften en bijzondere uitgaven. Na zijn verhuizing naar Parijs nam de journalistieke activiteit weer toe, met naast de ‘Bijkaart’-column voor Het Parool ook regelmatige medewerking aan Hollands Diep (1975-1977) en NRC Handelsblad (vanaf 1977). Het grootste deel van de verspreide publicaties uit de periode die dit deel bestrijkt werd door Hermans herdrukt in verzamelbundels als Boze Brieven van Bijkaart (1977), Klaas kwam niet (1983) en Door gevaarlijke gekken omringd (1988).

Circa een kwart bleef ongebundeld. Het gaat voornamelijk om recensies en columns, maar ook om fotoreportages en ander beeldend werk, open brieven en ingezonden brieven, aforismen en, incidenteel, poëzie en proza. In het oog springen de korte juweeltjes die Hermans in de jaren vijftig aan de rubriek ‘Vrij spel’ in Het Vrije Volk bijdroeg. Als columnist voor de Haagse Post gaf Hermans in 1967 zijn eigenzinnige visie op actuele kwesties en gebeurtenissen als links engagement, de Zesdaagse Oorlog en het ongehuwd moederschap. In Avenue publiceerde hij langere reportages over Amerika, waarbij ook foto’s van Hermans werden afgedrukt.

Later dit jaar verschijnt ook Deel 22 van de Volledige Werken. Dit derde deel met Ongebundeld werk bestrijkt de periode van april 1979 tot en met februari 1988, met vooral veel stukken uit Nieuwsnet, NRC Handelsblad en Elsevier. In voorbereiding is Deel 23, het laatste deel met Ongebundeld werk, dat ook weer voornamelijk langere stukken uit NRC Handelsblad en Elsevier bevat. Het sluit af met enkele teksten uit 1995, het jaar waarin Hermans overleed. Deel 23 zal in 2022 verschijnen, net als Deel 24, het slotdeel van de editie, met daarin onder meer de pulpromans die Hermans kort na de oorlog publiceerde onder het pseudoniem Fjodor Klondyke.

Deel 21 van de Volledige Werken van Hermans, uitgegeven door De Bezige Bij in samenwerking met het Willem Frederik Hermans instituut, verscheen eind augustus 2021. De Volledige Werken worden vervaardigd door het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. Editeurs van dit deel zijn Peter Kegel, Bram Oostveen en Marc van Zoggel.