Vandaag verschijnen twee nieuwe en bijzondere delen van de Volledige Werken Willem Frederik Hermans. Deel 16, Beschouwend werk (Mandarijnen op zwavelzuur en Mandarijnen op Zwavelzuur. Supplement) en Deel 6, Romans (Een heilige van de horlogerie, Au pair, Madelon in de mist van het schimmenrijk en Ruisend gruis).
Deel 6, Romans, vormt het afsluitende romandeel binnen de editie. Na de kloeke satirische ‘universiteitsromans’ Onder professoren (1975) en Uit talloos veel miljoenen (1981), beide gepubliceerd in Volledige Werken 5 (2013), duurde het tot 1987 voor er een nieuwe roman van Willem Frederik Hermans verscheen. Een heilige van de horlogerie (1987) vertelt het verhaal van klokkenmaker/filosoof Constantin Brueghel, die heimelijk verliefd is op de Amerikaanse filmactrice Louise Brooks. In de omvangrijke en fascinerende roman Au pair (1989), ‘de beste sinds Nooit meer slapen’ (Trouw), valt vooral de verhouding tussen de auteur en zijn 19-jarige personage op. Verder bevat deel 6 de uitgebreide bewerking van het Boekenweekgeschenk uit 1993, Madelon in de mist van het schimmenrijk. Fragmenten uit het oorlogsdagboek van de student Karel R. (1994), dat voortkomt uit Hermans’ oermanuscript ‘Argeloze terreur’, en het postuum gepubliceerde Ruisend gruis (1995), waarin Hermans nog een laatste keer fijnzinnig afrekende met de provincie Groningen en de Groningse universiteit.
Deel 16, Beschouwend werk, verschijnt vanwege het bijzondere karakter van Mandarijnen op zwavelzuur en Mandarijnen op zwavelzuur. Supplement als facsimile in het grote formaat van de oorspronkelijke verzamelbundels. ‘In Vrij Nederland’, zo schreef Willem Frederik Hermans in 1946 in een brief, ‘worden door mij iedere week enige litteratoren onthoofd’. Het was een vroeg signaal van de Hermans zoals hij bij velen bekend staat: de genadeloze criticus. In deel 16 van de Volledige Werken worden die publicaties bijeengebracht en uitvoerig toegelicht die hij onder de titel Mandarijnen op zwavelzuur aan zijn Nederlandse literaire collega’s wijdde. De eerste twee Mandarijnen-uitgaven verschenen in 1955 als brochures, nadat Hermans al een groot aantal polemische stukken in diverse literaire tijdschriften had gepubliceerd. Het boek Mandarijnen op zwavelzuur publiceerde Hermans in eigen beheer in 1964. Bijna twintig jaar later volgde Mandarijnen op zwavelzuur. Supplement (1983).
De stukken veroorzaakten heftige reacties. ‘Heeft een schrijver het recht een gruwelkamer in te richten voor zijn medemensen?’ vroeg een recensent zich af. Hermans zelf vond het wel meevallen: ‘De meeste kritiek lijkt nu eenmaal op sneeuwruimen: er verdwijnt alleen mee wat vanzelf ook wel verdwijnen zou.’ Ook waren de Mandarijnenstukken volgens hem niet uit wraakgevoelens ontstaan, want ‘door motieven [kan] een methode niet bedorven […] worden.’ Hij gaf grif toe dat hij eenzijdig was: ‘ik heb er niet over gedacht bijvoorbeeld de goede schrijvers af te wegen tegen de slechte. Er wordt zelfs helemaal niet gewogen! […] Bij mij wordt alleen te licht bevonden!’
Ter gelegenheid van het verschijnen van beide editiedelen presenteert het Letterkundig Museum een kleine tentoonstelling over de ontstaans- en publicatiegeschiedenis van Mandarijnen op zwavelzuur met brieven, typoscripten, drukproeven en andere documenten uit het Archief Willem Frederik Hermans.
De Volledige Werken van Willem Frederik Hermans worden bezorgd door het Huygens ING en uitgegeven door De Bezige Bij. De uitgave wordt gerealiseerd in samenwerking met het Willem Frederik Hermans instituut.
Deel via Facebook
Deel via Twitter